Transparantie leert.

De afgelopen weken is er wederom grote commotie ontstaan rondom de aankomende Wet kwaliteitsborging voor het bouwen. Minister Blok onder vuur.  In de gemeente Den Haag schijnen woningen, gebouwd onder een experiment van de crisis en herstelwet,  niet te voldoen aan de eisen van het Bouwbesluit. Is dat niet het doel van een experiment om gezamenlijk te kijken of de doelen worden gehaald en daar samen over te praten om te kijken wat gaat/ging goed en wat is voor verbetering vatbaar?

Blok onder vuur

Minister Blok ligt reeds enige tijd onder vuur over zijn nieuwe bouwwet. Een lang en moeizaam traject wat reeds enige jaren van overleg achter zich heeft met alle betrokken bouwpartners. toch vinden sommige het nodig om de pers op te zoeken in plaats van de gesprekstafel met Blok. In de berichtgeving van de diverse (pers)media zit nul diepgang. Dit heeft de stichting IBK in haar berichtgeving juist aangetoond. Hoe lekker is het voor de pers om een bal te gooien zonder te weten hoe wat en waarom. Jammer dat de pers één gemeente aanhaalt en niet de talloze gemeente die ook in dit experiment meedraaien of de gemeenten die reeds sinds 2007 de “papieren toets” van het Bouwbesluit omarmen (obv de BRL 5019) waar het wel goed gaat.

Er worden geen deelnemende partijen aangehaald zodat zij ook hoor en wederhoor kunnen doen. Dit is toch een juiste basis voor een journalist om objectieve berichtgeving uit te geven.

Bij de auto industrie wordt met enige regelmaat een terughaal actie uitgevoerd. Dit zal toch ook een goed idee zijn voor de bouwsector. Maar daar schrijft geen journalist over, helaas. Het leveren van kwaliteit valt of staat bij het uitvoeren van controles en het ontvangen van klachten. Mede op basis hiervan kan er kwaliteit geleverd worden. Het zou de sector sieren dat er op basis van eigen/derden controle een reactie komt in de trant van “wij hebben geconstateerd dat… en we gaan het voor u oplossen”.

Heb ik alles?

Een overijverige ambtenaar klapt uit de school om wellicht zijn eigen hagje te redden. Na 1 januari 2018 mag deze ambtenaar geen woningen meer controleren of deze voldoen aan het Bouwbesluit. Hoe hij nu de controle uitvoert? Niemand die het weet. Hij zal best een vinklijstje hebben om de inkomende minimale gegevens te kunnen controleren. Vanuit de MOR heeft de baas van de ambtenaar, minister Blok, het hem al makkelijk gemaakt. controleer of alle gegevens bij de aanvraag van de omgevingsvergunning aanwezig zijn. Uit ervaring blijkt dat lang niet alle gevraagde gegevens ook daadwerkelijk aanwezig zijn bij het aanvragen van de vergunning. je gaat toch geen trapdetail vragen bij een vergunningsaanvraag (art 2.2 lid 1.c), de de factor van de temperatuur van scheidingsconstructies (art 2.2 lid 2.c). om nog maar te zwijgen over gegevens van de milieubelasting en input voor Checklist Veilig onderhoud op en aan gebouwen 2012. onderwerpen die geen risico vormen en niet sexy zijn om over te rapporteren.
Toch heeft de wetgever aangegeven dat deze gegevens op voorhand moeten worden geleverd. En toch worden er omgevingsvergunningen bouwen afgegeven.

Hoe ga ik controleren?

Tijdens de uitvoering van de bouw is de aannemer met zijn leger onderaannemers onder het toeziend ook van de opdrachtgever bezig de droom van de opdrachtgever te verwezenlijken. Hoe vaak komt de ambtenaar nu controleren? De vereniging BWTNL heeft in het begin van deze eeuw een gedegen opzet gemaakt om de ureninzet te bepalen voor het toezicht van de ambtenaar tijdens de uitvoeren. Het integraal toezicht protocol is een feit mede door financiering van de voorgangers van minister Blok.
Maar een woning is niet zo spannend en op een trapdetail haal je de publiciteit niet. Nee, dan maar naar constructieve en brand veiligheid, dat scoort. Zijn alle gegevens die conform de vergunning aanwezig bij oplevering? Ontvangt de ambtenaar alle stukken en overziet hij de situatie integraal? Als dat zo was hoeft hij iet te vragen om in het renvooi van een tekening te laten zetten dat de installatie moet gaan voldoen aan de NEN 1010, als voorbeeld.

Hoe vaak komt de ambtenaar nu nog op een bouwplaats? Uiteraard als de fundering en wapening van een in het werk te storten vloer aan de orde is, maar bij het plaatsen van de isolatie of de ventilatie installatie?

Veel zien wij in onze praktijk dat ambtenaren voorschrijven wat er allemaal in het renvooi van een tekening moet staan. Het halve Bouwbesluit moet zo ongeveer in het renvooi komen te staan om maar aan te geven dat er voldaan gaat worden aan het Bouwbesluit. Waarom dan niet 1 zin op de tekening dat het bouwwerk dient te voldoen aan het Bouwbesluit. Dat weet elke ontwerper en aannemer dat zet je toch niet op een tekening.

Kennelijk heeft de afgelopen ruim 100 jaar gemeentelijk Bouwtoezicht geen waterdichte omgeving kunnen creëren om te voorkomen dat er bouwwerken worden opgeleverd die niet voldoen aan de wet en regelgeving. Tijd voor iets anders.

Transparantie in de bouw

De voorgestelde Wet kwaliteitsborging voor het bouwen geeft aan dat er onder de eindverantwoordelijkheid van een ZBO (zelfstandig bestuur orgaan = ambtenaar) genaamd ToelatingsOrganisatie private ondernemingen (kwaliteitsborgers) door middel van ontwikkelde en goedgekeurde voorschriften (instrumenten), de uitvoering van bouwwerken gaan controleren. De uitvoering is dus controle op documenten en de uitvoering van de aannemer. Het eindresultaat is een opleverdossier voor de opdrachtgever, gemeente en kwaliteitsborger.

De kwaliteitsborger gaat op voorhand aangeven hoe wat en wanneer hij gaat controleren en wat hij geborgd wenst te zien op basis van risico analyse. In de Wet kwaliteitsborging ligt vast wat hij minimaal moet analyseren. Het ligt voor de hand dat als de bouwpartners van voor tot achter gewapend zijn met kwaliteitskeurmerken en erkende certificaten op organisatie, proces en productniveau, de kwaliteitsborger snel klaar is met zijn analyse en borging. Hij hoeft alleen maar te controleren of alle aspecten van het bouwwerk geborgd zijn door deze certificaten en keurmerken. het aanleveren van geldige certificaten en keurmerken is hierbij een verplichte registratie.

De kwaliteitsborger houdt een complete registratie bij van het documenten en communicatie verloop in de tijd. Hiermee wordt een transparantie aan de dag gelegd die momenteel, veelal, nog niet gebruikelijk is in onze bouwsector.

Controle

Maar wie controleert nu wie? Uiteraard wordt de kwaliteitsborger gecontroleerd door de aanbieder van zijn instrument.  De aanbieder wordt gecontroleerd door de toelatingsorganisatie. De laatste legt verantwoording af aan de Minister. Zeker zal ook ILT haar werk blijven doen als controleur van de overheid.

De vraag is of we nu ineens een waterdicht systeem hebben in de bouwsector? Dit zal een utopie zijn. Maar wel ligt de intentie er vanuit de Wet om nu een gedegen systeem van borging neer te zetten die past bij de sector. Bouwpartners die nu al aantoonbaar goed werk leveren aan het Bouwbesluit en de eisen van de opdrachtgever zullen deze Wet alleen maar toejuichen. Maar de partijen die lak hebben aan de regels, zullen voortdurend worden bijgesteld in hun uitvoering.